در تعریف و بیان این اصطلاح دو نوع تعریف وجود دارد.

۱٫ باقیات صالحات؛ اعمال صالحى است که نزد خدا محفوظ مى‌‏ماند و باعث شکر و اجر عظیم از جانب پروردگار مى‌‏شود. بنابر این تعریف، باقیات صالحات تمام اعمالی هستند که انسان در دنیا انجام داده و در آخرت ثمره‌‌اش را می‌‌بیند.
تعدادی از مصادیق باقیات صالحات که در روایات نیز آمده از این قرار است: ذکرهای مختلف که حمد و ثنای الهی را بگوید، نماز شب، نمازهای یومیه، حب اهل بیت و … .

۲٫ این قسم محدودتر از قسم اول بوده و مصادیق آن نیز خاص‌‌تر از معنای اول است. بنابر این تفسیر، باقیات صالحات، هر فکر و ایده و گفتار و کردار صالح و شایسته‌‏اى است که اثرات و برکاتش – حتی بعد از مرگ پدیدآورنده‌­اش- در اختیار افراد و جوامع قرار گرفته و به همین دلیل، پاداش‌­هایی را بعد از مرگ برای مرده به دنبال دارد. مواردی چون وقف، فرزند صالحی که برای انسان استغفار کند و … به عنوان مصادیقی از این تعریف به شمار آمده‌­اند.

پاسخ تفصیلی

تکبیرة الاحرام

“نماز” با گفتن “الله اکبر” آغاز می شود، گفتن “الله اکبر” در آغاز نماز به معنای جدایی از غیر خدا و پیوستن به اوست.اعلام بزرگی پروردگار و دوری جستن از تمام قدرتهای دروغین است.

با این تکبیر به حریم نماز وارد می شویم و برخی کارها بر ما حرام می شود.هنگامی که نماز را شروع می کنیم باید متوجه باشیم که چه نمازی را می خوانیم؛ مثلا نماز ظهر است یا عصر و آن را تنها برای اطاعت فرمان خداوند بجا آوریم که این همان “نیت” است و از اجزای اصلی نماز به شمار می آید.

هنگام گفتن “الله اکبر” مستحب است، دستها را تا مقابل گوشها بالا ببریم.پس از گفتن “الله اکبر” سوره حمد را می خوانیم:

بسم الله الرحمن الرحیم

(الْحَمْدُ للّهِ رَبِّ الْعَالَمِینَ  الرَّحْمـنِ الرَّحِیمِ  مَالِکِ یَوْمِ الدِّینِ إِیَّاکَ نَعْبُدُ وإِیَّاکَ نَسْتَعِینُ اهدِنَــــا الصِّرَاطَ المُستَقِیمَ صِرَاطَ الَّذِینَ أَنعَمتَ عَلَیهِمْ غَیرِ المَغضُوبِ عَلَیهِمْ وَلاَ الضَّالِّینَ) 

پس از سوره حمد، یک سوره دیگر از قرآن را می خوانیم به عنوان نمونه، می توان سوره توحید را خواند:سوره توحید

بسم الله الرحمن الرحیم

(قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ اللَّهُ الصَّمَدُ لَمْ یَلِدْ وَلَمْ یُولَدْ وَلَمْ یَکُن لَّهُ کُفُوًا أَحَدٌ )

پسرها و مردها باید در نماز صبح ، نماز مغرب و نماز عشا، حمد و سوره را (در رکعت اول و دوم) بلند بخوانند ولی دخترها وبانوان، اگر نامحرم صدای آنان را نشنوند می توانند بلند بخوانند و در نماز ظهر و نمازعصر همه باید حمد وسوره را آهسته بخوانند.

انسان باید نماز را یاد بگیرد که غلط نخواند و کسی که اصلا نمی تواند صحیح آن را یاد بگیرد، باید هر طور که می تواند بخواند و بهتر آن است که نماز را به جماعت بجا آورد.

در آیة 98 سورة نحل آمده است: ( فَإِذَا قَرَأْتَ الْقُرْآنَ فَاسْتَعِذْ بِاللّهِ مِنَ الشَّیطَانِ الرَّجِیمِ ) ای پیغمبر زمانی که خواستی قرآن بخوانی، پس پناه ببر به خدا از شرّ شیطانِ رانده شده ( یعنی أعوذ بالله من الشیطان الرجیم بگو ). از این آیه إستفاده می شود که پیغمبرِ مسلمانان معصوم نبوده، چرا که آیه صراحتاً می گوید: پیغمبر از شرّ شیطان در أمان نیست و باید به خدا پناه ببرد  و این را همه می دانند که شیطان در پیغمبران که معصوم هستند راهی ندارد. بنا براین، پیغمبر مسلمانان معصوم نبوده است.

جواب اوّل: إستعاذة پیغمبر جنبة دعا دارد. توضیح این که: پیغمبران ذاتاً معصوم نیستند بلکه عصمت آنها به عنایتِ الهی است. خداوند در این آیة شریفه دستور می دهد تا برای ادامة آن عنایت، از خداوند کمک بخواهد، یعنی وقتی پیغمبر قبل از قرائت قرآن أعوذ بالله می گوید، معنایش آن است که: خدایا، تا به حال با عنایت تو از شرّ شیطان محفوظ ماندم، از تو می خواهم که در آینده نیز مرا از شرّ او حفظ کنی . مۆید این مطلب، فعل أعوذ است که از أفعال مضارع بوده و زمان آینده را می رساند. با این بیان، آیة ذكر شده در صدد بیان عدم عصمت پیغمبر نیست.

جواب دوّم: ما در سوره مباركه ناس می خوانیم که شیاطین بر دو دسته اند:

دسته اوّل: شیاطین جنّی. دستة دوّم : شیاطین إنسی ... همچنانكه خداوند متعال می فرماید: ( مِنَ الْجِنَّةِ وَ النَّاسِ ) .

وقتی پیغمبر أکرم  می خواستند آیه و یا سوره ای که نازل شده بود را برای مردم بخوانند، شیاطین إنسی به مانندِ أبوجهل و أبوسفیان مانع آن می شدند که پیغمبر آیات را قرائت کنند، تا جائی که وقتی سورة مباركة الرّحمن نازل شد، پیغمبر اکرم (صلی الله علیه واله وسلم)، ابن مسعود را ماُمور کردند تا این سوره را در کنار خانة خدا برای مردم بخواند. وقتی ابن مسعود یک یا دو آیه از سوره را خواند، أبوجهل چنان سیلی محكمی بر صورت إبن مسعود زد که خون از گوش های او جاری شد . بنابراین، شیاطین إنسی بمانند أبوجهل مانع قرائت آیات از ناحیة پیغمبر برای مردم می شدند .

خداوند متعال در آیة 112 سورة مباركة أنعام به این نوع از شیاطین إشاره ای داشته و می فرماید: (وَكَذَلِكَ جَعَلْنَا لِكُلِّ نِبِی عَدُوًّا شَیاطِینَ الإِنسِ وَالْجِنِّ) و این چنین ما قرار دادیم برای هر نبی، شیاطین إنسی و جنّی.

خلاصه جواب دوّم : خداوند متعال در آیة 98 سورة مباركة نحل به پیغمبر دستور  می دهد که وقتی خواستی قرآن را برای مردم قرائت کنی، اوّل از شرّ شیاطین إنسی بمانند ابوجهل به خدا پناه ببر، آنگاه آیات را تلاوت کن . با این بیان نیز آیة ذكر شده به هیچ وجه دلالتِ بر عدم عصمت پیغمبر اكرم ندارد.[1]

بی نوشت:

[1] - تفسیر بیان دكتر محمّد علی أنصاری ذیل تفسیر  آیه 98 سورة مباركه نحل

منبع:(تبیان)

پاسخ به شبهات اینترنتی ، هادی کردان

عبادت محور اساسی اخلاق، تربیت و عدالت

«در اسلام، عبادات گذشته از اصالتی که دارند جزء برنامه تربیتی آن هستند. عبادت خودش جزء اهداف خلقت است. و ما خلقت الجن و الانس اِلا لیعبدون. عبادت مرکبی است برای تقرّب به حق و در واقع برای تکامل واقعی بشر... اسلام می‌خواهد افراد را چه از نظر اخلاقی و چه از نظر اجتماعی تربیت بکند، یکی از وسایلی که برای این کار اتخاذ کرده و از قضا این وسیله از هر وسیله‌ی دیگری در اخلاق و روح بشر مؤثرتر و نافذتر است، عبادت می‌باشد. حالا چگونه است، این مطالب را توضیح می‌دهم. محور مسائل اخلاقی، خود را فراموش کردن و از خود گذشتن و از منافع خود صرف نظر کردن است. در اخلاق یک مسئله وجود دارد که اساس همه‌ی مسائل اخلاقی است و آن رهایی از خودی و رها کردن و ترک «منیّت» است. در مسائل اجتماعی آن اصل که مادر همه‌ی اصل‌هاست، عدالت است. عدالت یعنی رعایت حقوق افراد دیگر.» (گفتارهای معنوی، ص 80)

ایمان، پشتوانه تربیت و عدالت

«آن چیزی که پشتوانه اخلاق و عدالت است و اگر در انسان وجود پیدا کند انسان به سهولت راه اخلاق و عدالت را در پیش می‌گیرد و سود [و منافع شخصی] را کنار می‌زند تنها ایمان است. چه ایمانی؟ ایمان به خود عدالت و ایمان به خودعدالت و ایمان به خود اخلاق. چه وقت انسان به عدالت به عنوان یک امر مقدس و به اخلاق به عنوان یک امر مقدس ایمان پیدا می‌کند؟ آن وقت که به اصل و اساس تقدس یعنی خدا ایمان داشته باشد. لهذا بشر عملاً به آن اندازه به عدالت پای بند است که به خدا معتقد است، آن اندازه عملاً به اخلاق پای بند است که به خدا ایمان دارد..... اگر ایمان پیدا شد، اخلاق و عدالت پا بر جا می‌شود. اخلاق و عدالت بدون ایمان مذهبی مثل نشر اسکناس بدون پشتوانه است.» (همان، ص 81) یعنی چاشنی (عبادت) اخلاق و عدالت است. به طور مثال در کجای دنیا و در چه مکتبی سراغ دارید که مجرم با پای خودش برای مجازات بیاید؟ ... در زمان پیامبر اکرم و در زمان امیرالمؤمنین چه بسیار اتفاق افتاده است که کسی خودش آمده حضور پیامبر یا امام گفته است... من فلان جرم را مرتکب شده‌ام مرا مجازات کن، من آلوده هستم مرا پاک کن. «شخصی آمد خدمت رسول اکرم(ص) و گفت: یا رسول الله! من زنا کرده‌ام مرا مجازات کن. چون در این جور مسائل آن شخص چهار بار باید اقرار بکند و یک بار کافی نیست. پیغمبر می‌فرماید: لَعَلَّکَ قَبَّلتَ شاید تو آن زن را بوسیدی و می‌گویی زنا کردم (حرف به دهانش می‌گذارد). اگر می‌گفت بله بوسیدم حالا می‌خواستم بگویم بوسیدن هم مثل زناست، قضیه تمام شده بود. گفت نه یا رسول الله! زنا کردم .لَعَّلکَ غَمَّزتَ شاید تو طرف را نیشگون گرفتی (شاید بگوید بله. بیشتر از این نبود) گفت نه یا رسول الله! من آلوده شده‌ام، من نجس شده‌ام، من آمده‌ام تا حد بر من جاری کنی و در همین دنیا مرا مجازات کنی که من نمی‌خواهم برای دنیای دیگر بماند.» (همان، ص 83)

اثر عبادات در زندگی انسان

«عبادت برای این است که زود به زود به یاد خدا بیفتد و هر چه که انسان بیشتر به یاد خدا باشد، بیشتر پای بند به اخلاق و عدالت و حقوق می‌شود.» (همان، ص 88)

«مثلاً نماز، جنبه اخروی خالصش همین است که انسان به یاد خدا باشد، خوف خدا را داشته باشد. برای حضور قلب و توجه به خدا که این همه آداب ضرورت ندارد، برو وضو بگیر، شستشو بکن، خودت را پاکیزه کن. مگر برای نزد خدا رفتن شستشو کردن هم تأثیر دارد؟ از نظر پیش خدا رفتن تأثیر ندارد که صورت انسان شسته باشد یا نه، ولی خداوند می‌فرماید: وقتی می‌خواهی به نماز بایستی اول وضو بگیر، صورتت را بشوی، دست‌هایت را بشوی بعد مشغول نماز شو.

می‌بینیم نظافت را با عبادت توأم کرده است... در ضمن اینکه می‌گوید باید خدا را پرستش کنی، می‌گوید حقوق را باید محترم بشماری. یعنی اسلام می‌گوید من پرستش را که در آن حقوق اجتماعی محترم نباشد اساساً قبول ندارم. آن وقت یک نمازگزار وقتی می‌خواهد نماز بخواند، اول فکر می‌کند این خانه‌ای را که من در آن هستم آیا به زور از مردم گرفته‌اند یا نه؟ اگر به زور گرفته‌ام نمازم باطل است. پس اگر می‌خواهد نماز بخواند مجبور است که خانه‌اش را طوری تربیت بدهد که برایش حلال باشد. ... فرش زیر پایش هم همین‌طور، لباسی که به تن دارد همین‌طور، و حتی اگر حقوقی از فقرا به او تعلق گرفته است، خمس یا زکات آن را بدهد و اگر ندهد باز نمازش باطل است.» (همان، ص89)

«می‌گوید شما که دارید عبادت انجام می‌دهید، در عین حال باید یک تعلیم و تربیت اجتماعی هم بگیرید. همه‌تان رو به یک نقطه بایستید. اگر این جور نباشد یکی از این طرف بایستد یکی از آن طرف این مظهر تفرق و تشتت است». (همان، ص 90)

«باز می‌گوید عبادت که می‌خواهی بکنی، یک وقت مشخص و معینی دارد و دقیقه‌اش هم حساب می‌شود. وقت نماز صبح از اول طلوع صبح تا اول طلوع آفتاب است و اگر عمداً یک دقیقه قبل از طلوع صبح یا بعد از طلوع آفتاب شروع کنی، نمازت باطل است، درست نیست... انضباط وقت را باید بشناسی .... آیا از نظر خدا فرق می‌کند که این وقت یا آن وقت باشد؟ نه، از نظر تو فرق می‌کند، تو باید با این نماز تربیت شوی ..... [ممکن است کسی بگوید] من نماز می‌خوانم ولی در حال نماز می‌خواهم بگریم. مصیبتی دارم ناراحتی‌ای دارم می‌خواهم یک گریه‌ای هم وسط نماز بکنم. یا به یاد قضیه‌ای می‌افتم، یک چیزی می‌بینم می‌خندم، چیزی نیست! خیر نماز مظهر ضبط احساسات است». (همان، ص 92)

«این‌ها یک سلسله مسائل اجتماعی است ولی عبادت است، چون عبادت در اسلام جزء برنامه تربیتی است، عبادت بدون رعایت این اصول پذیرفته نیست» (همان، ص 92)

«باید با آرامش، با طمأنینه نماز بخوانی یعنی وقتی می‌ایستی می‌خواهی بگویی (الله اکبر) تا بدنت قرار نگرفته است نباید بگویی (الله اکبر)، اگر در حال حرکت بگویی (الله اکبر) باطل است. باید آرام بگیری بعد بگویی (الله اکبر) بعد اگر خواستی خودت را تکان بدهی تکان بده اما حرفی نزن. ذکری نگو... استقرار که پیدا کردی بگو بسم الله الرحمن الرحیم، الحمدلله رب العالمین.... هم روحت طمأنینه داشته باشد و هم جسمت». (همان، ص 93)

«می آییم سراغ سایر قسمت‌های نماز، نماز توجه به خداست. توجه به غیر خدا شرک است ولی در عین حال به ما می‌گویند در نماز بگو السلام علینا و علی عبادالله الصالحین. سلام بر ما، سلامت بر ما و بر جمیع بندگان شایسته خدا. اعلام صلح و صفا با همه‌ی بندگان صالح خدا می‌کنی. به قول امروزی‌ها اعلام همزیستی مسالمت آمیز با همه افراد شایسته می‌کنی. در حال نماز می‌گویی من با هیچ بنده‌ی شایسته‌ای سر جنگ ندارم، چون اگر با بنده شایسته‌ای سر جنگ داشته باشم خود ناشایسته‌ام. ... نماز ضمن اینکه مرکب تقرّب پروردگار است، مکتب تربیت هم هست. به اینکه از نظر مسائل معنوی هر چه انسان خودش و دیگران را فراموش بکند بهتر است، امّا از نظر اجتماعی فراموش نکردن دیگران لازم و ضروری است.» (همان، ص 93)

«مثلاً شما کلمه «الله اکبر» را در نظر بگیرید. ... گوینده الله اکبر، آن کسی که الله اکبر را به خودش تلقین کرده است هرگز عظمت هیچکس و هیچ چیز او را مرعوب نمی‌کند. چرا؟ [چون] الله اکبر [یعنی] بزرگ‌تر از هر چیز و بلکه بزرگ‌تر از هر توصیف، ذات اقدس الهی است. یعنی من خدا را به عظمت می‌شناسم. دیگر وقتی من خدا را به عظمت می‌شناسم، همه چیز در مقابل من حقیر است، این کلمه «الله اکبر» به انسان شخصیت می‌دهد، روح انسان را بزرگ می‌کند.» (همان، ص 95)

«شخصی از حضرت علی(ع) سؤال کرد: چرا ما دو بار سجده می‌کنیم؟ خوب همین طور که یک بار رکوع  می‌کنیم یک بار هم سجده بکنیم. البته می‌دانید که سجده یک خضوع بالاتر و خشوع بیشتری از رکوع است. چون سجده این است که انسان آن عزیزترین عضوش را (عزیزترین عضو انسان سر است؛ آنجا که مغز انسان قرار گرفته است و در سر هم عزیزترین نقطه پیشانی است)  به علامت عبودیت روی پست‌ترین چیز یعنی خاک می‌گذارد، چنین بر خاک می ساید، این طور در مقابل پروردگار اظهار کوچکی می‌کند. امیرالمؤمنین این آیه را خواند: مِنْهَا خَلَقْنَاکُمْ وَفِیهَا نُعِیدُکُمْ وَمِنْهَا نُخْرِجُکُمْ تَارَةً أُخْرَی. (طه / 55) اول که سر بر سجده می‌گذاری و بر می‌داری یعنی منها خلقناکم همه‌ی ما از خاک آفریده شده‌ایم، تمام این پیکر ما ریشه‌اش خاک است، هر چه هستیم از خاک به وجود آمده‌ایم. دو مرتبه سرت را به خاک بگذار، یادت بیاید که می‌میری و باز به خاک بر می‌گردی. دوباره سرت را از خاک بردار و یادت بیفتد که یک بار دیگر از همین خاک محشور و مبعوث خواهی شد.» (همان، ص 98)

روش آموزش نماز به کودکان

بچه‌ها را از کوچکی باید به نماز تمرین داد. دستور رسیده است که به بچه از هفت سالگی نماز تمرینی یاد بدهید، البته بچه هفت ساله نمی‌تواند نماز صحیح بخواند ولی صورت نماز را می‌تواند بخواند... ولی این توجه را داشته باید که یاد دادن و وادار کردن با زور نتیجه‌ای ندارد، کوشش کنید که بچه‌تان از اول به نماز خواندن رغبت داشته باشد و به این کار تشویق بشود. به هر شکلی که می‌توانید موجبات تشویق بچه‌تان را فراهم کنید که با ذوق و شوق نماز بخواند. زیاد به بارک الله بگویید، جایزه بدهید، اظهار محبت کنید که بفهمد وقتی نماز می‌خواند، بر محبت شما نسبت به او افزوده می‌شود. دیگر اینکه بچه را باید در محیط مشوق نماز خواندن برد. تجربه ثابت شده است که اگر بچه به مسجد نرود، اگر در جمع نباشد و نماز خواندن جمع را نبیند، به اینکار تشویق نمی‌شود، چون اصلاً حضور در جمع مشوق انسان است. .... ما باید با بچه‌های خودمان برنامه مسجد رفتن داشته باشیم تا آن‌ها با مساجد و معابد آشنا بشوند.» (همان، ص 100)

اخذ: تبیان

همیشه برای والدین سۆال برانگیز بوده است که چرا برخی از دانش آموزان در یادگیری دروس موفق هستند و بهترین نمره ها را کسب می کنند. 

خوب و موفق بودن دانش آموز نه تصادفی است و نه ربطی به ارتباط بین معلم و دانش آموز دارد. رمز موفقیت این دانش آموزان، پشتکار داشتن در امر یادگیری و رعایت کردن رفتارها و عادات سودبخشی است که به آن ها کمک می کند تا در تحصیل هرچه بیشتر موفق شوند.

این رفتارهای سودمند عبارتنداز:

 سعی کنید همیشه به موقع در کلاس درس حاضر شوید و چنانچه مسیر شما تا مدرسه دور است از وسیله نقلیه مطمئن استفاده کنید تا بهتر بتوانید زمان خود را تنظیم کنید. هنگامی که در کلاسی دیر حاضر می شوید تمرکز کلاس و معلم به هم می ریزد. به یاد داشته باشید که همیشه به موقع و زود حاضرشدن در کلاس درس، بسیار سودمندتر از دیر رسیدن است.

اگر می خواهید صحبت های معلم خود را بهتر بشنوید و تخته را نیز بهتر ببینید در ردیف های جلو بنشینید.

 

 برنامه درسی و رئوس مطالبی را که معلم قرار است تدریس کند تهیه کنید. چنانچه معلم به تدریس درسی می پردازد که اضافه بر سازمان مطالب دیگری را نیز برای شما تدارک می بیند از آن به خوبی آگاه شوید. برنامه درسی خود را گم نکنید تا هر زمانی که نسبت به برگزاری و نحوه برگزاری کلاسی برای شما سۆالی پیش آمد بتوانید به آن مراجعه کنید. هنگامی که شما آماده درکلاسی حاضر می شوید وقت معلم نیز برای چیزهای پیش پا افتاده کمتر گرفته می شود و معلم با مشکلات کمتری مواجه می شود.

 وقتی که در کلاس درس حاضر می شوید تمرکز خود را فقط  روی یادگیری مطالب بگذارید و نه چیز دیگر. همیشه سعی کنید قبل از کلاس، خوب غذا بخورید و حتی المقدور دستشویی های خود راقبل از شروع کلاس بروید. تمام وسایلی که لازم دارید با خود سرکلاس بیاورید.

 یکی از چیزهایی که باعث درک مطلب بهتر دروس می شود نکته برداری از صحبت های معلم است. سعی کنید مطالب مهم و کلیدی را یادداشت کنید و برای خود از هر درسی یک جزوه درست کنید. نکته برداری و مطالعه آن ها کمک شایانی در فراگیری مطلب به شما می کند.

 گاهی اتفاق می افتد که به علت بیماری و یا مشکلی نتوانید در یک کلاس درس حضور یابید. در چنین حالتی تکلیف چیست؟

بهترین کاری که می توانید انجام دهید، این است که در شروع سال تحصیلی سعی کنید شماره تلفن حداقل دو نفر از همکلاسی های خود را داشته باشید تا در مواردی که مشکل دارید و نمی توانید در کلاس حاضر شوید، با تلفن زدن به دوستان خود از اوضاع و احوال کلاس باخبر شوید و مطالبی را که لازم است یاد بگیرید و یا مطالعه کنید را از آن ها بپرسید.

درنظر داشته باشید که کمتر معلمی پیدا می شود که یک درس را دوباره برای شما که غایب بودید تدریس کند. اگر شما کمی خجالتی هستید و با کسی زیاد صحبت نمی کنید، بهتر است برای مواقع ضروری هم که شده شماره تلفن تعدادی از همکلاسی های خود را داشته باشید و از آنها کمک بگیرید.

 اگر در درسی تکلیفی برای انجام دادن دارید، در انجام دادن آن درنگ نکنید و در حقیقت کار امروز را به فردا نیندازید. ممکن است بعدا برای شما مشکلی غیرقابل پیش بینی اتفاق بیفتد و نتوانید تکلیف خود را به درستی و به دقت انجام دهید.

اگر می خواهید شاگرد زرنگ و خوبی باشید و بهترین نمره را نیز کسب کنید پس باید با پشتکاری زیاد و یک برنامه ریزی خوب کارهای خود را انجام دهید. اگر در درسی با مشکل مواجه شدید، آن مشکلات را به حال خود نگذارید و به سادگی از آن ها نگذرید. سعی کنید مشکلات درسی را با کمک معلم و یا دوستانی که دراین زمینه تبحر دارند برطرف کنید. در حقیقت نابرده رنج گنج میسر نمی شود.

 شاگرد خوب معمولا فقط به کتب درسی اکتفا نمی کند و سعی نمی کند که کتاب های متفرقه مربوط به درس موردنظر را نیز مطالعه کند. اگرچه عده ای از دانش آموزان به ابتکار زیاد رغبت نشان نمی دهند، ولی مطالعه اضافی کتب دیگر، کمک زیادی به درک و فهم مطالب دروس شما خواهد کرد. یکی دیگر از کارهایی که شاگردان خوب و موفق انجام می دهند، این است که این دسته از افراد، قبل از این که معلم بخواهد سرفصلی را تدریس کند، آن ها این دروس را خوب مطالعه می کنند و با آمادگی کامل سرکلاس می روند. این افراد با ابتکارشان درحقیقت با حضور در کلاس فقط اشکالات خود را برطرف می کنند و به خوبی در درس مورد نظر اشراف پیدا می کنند.

 زمانی که کاری را به صورت گروهی انجام می دهید، تمام تلاش خود را به کار گیرید تا یک عضو خوب در گروه خود باشید. کار را به نحوی انجام دهید که گویا خود به صورت انفرادی باید این کار را انجام بدهید. ایده ها و نظرات خود را با جمع مطرح کنید و در انجام تکالیف نیز جدی باشید. در کار گروهی از زیرکار در نروید.

اگر کسی درجمع پیدا شود و مدام بگوید که «من برای این که طرح و ایده ای ندارم و فکر می کنم شما بهتر از من هستید و...»  این فرد با مطرح کردن این صحبت ها درحقیقت می خواهد از انجام دادن کارشانه خالی کند و تنبلی خود را به اثبات برساند. توجه داشته باشید که در کار گروهی باید یاد بگیرید که نظر جمع مهم است و نه فرد.

اجازه ندهید که عده ای افکار خود را به شما و دیگران تحمیل کنند. در کار گروهی به افکار و عقاید دیگر اعضا احترام بگذارید و با سازش و مصالحه با یکدیگر فعالیت کنید و کار خود را به پایان برسانید.

 همیشه سعی کنید از اشتباهات خود درس بگیرید. و نسبت به آن ها بی تفاوت نباشید. گاهی اوقات معلم درپای برگه امتحانی شما نکاتی را ذکر می کنند که شما باید این ها را جدی بگیرید و درپی رفع اشکال آن ها باشید.

به عنوان مثال اگر معلمی در درس انشا درپای برگه شما می نویسد «از گرامر بهتری استفاده کنند» یعنی که شما در درس گرامر مشکل دارید و باید در این زمینه تمرین و مطالعه بیشتری داشته باشید.

اگر معلم به شما می گوید «کار شما عالی است و نتیجه گیری شما ضعیف است» این بدان معنا است که در زمینه جمع بندی مطلب و نتیجه گیری موضوع دقت بیشتری باید داشته باشید.

همیشه ازخود سۆال کنید که اشتباه من چه چیزی بود که در درس مورد نظر نتوانستم نتیجه خوبی را کسب کنم؟

گاهی اوقات شما در امر یادگیری زحمت می کشید ولی مسیر درستی را انتخاب نمی کنید و با مشکل مواجه می شوید. هیچگاه از تلاش و کوشش دست برندارید. از اشتباهات خود درس بگیرید امیدوار باشید و سعی کنید درجلسات بعد بهترین باشید. معلم بهترین کسی است که در زمینه رفع اشکالات می تواند به شما کمک کند.

دانش آموز خوب نه تنها باید در درس و تحصیل نمونه باشد. بلکه باید در رفتار با دیگران نیز خوب و نمونه باشد و اخلاق پسندیده داشته باشد.

سعی کنید مشکلات خانه را با خود به مدرسه نیاورید و با دیگران خوش برخورد باشید و رفتار پسندیده و نیکو داشته باشید. در امر تحصیل اگر کمکی از دستتان برمی آید به دوستانی که مشکل دارند کمک کنید.

 دانش آموزان خوب در یادگیری مطالب و درک و فهم آنها از شیوه های متفاوتی استفاده می کنند. شما نیز با کمی دقت می توانید یادگیری خود را بهبود بخشید. گاهی اوقات دانش آموزان یادداشت برداری می کنند. گاهی اوقات برای خود نمودار و یا الگو رسم می کنند و گاهی اوقات نیز عده ای با یاد دادن مطلب مورد نظر به دیگران، درس خواندن و درک مطلب خود را بهبود می دهند.

به یاد داشته باشید که هیچگاه فقط برای کسب نمره درس نخوانید. دردرجه اول سعی کنید برای یادگیری مطلب، آنرا بخوانید. فقط به فکر نمره نباشید. بجای بحث و جدال بامعلم خود که چرا شما بهترین نمره کلاس را نگرفته اید؟

بهتر است از خودتان سوال کنید« چطور می توانید دروس را بهتر مطالعه کنید و آن ها را یاد بگیرید تا با تلاش و پشتکار خودتان بهترین نمره را نیز کسب کنید.»

بسیاری از دانش آموزان از این که درس ها را فراموش می کنند گله مند هستند.

از آنجایی که حافظه انسان درگیر یادگیری و به خاطر سپردن مطالب است. در واقع فراموشی هم به حافظه انسان مرتبط است، نخست کمی درمورد حافظه صحبت می کنیم سپس به نحوه مطاله درست که منجر به فراموشی نشود می پردازیم.

 یک برداشت عامیانه حافظه را مخزنی تصور می کند که اطلاعات آن جا ریخته شده و نگهداری می شود و در مواقع لزوم اطلاعات استخراج شده و یادآوری می شود.

 از نظر علمی حافظه عنوانی است در مورد توانایی انسان در یادگیری، نگهداری، یادآوری و استفاده از آن اطلاعات و دانش در مواقع لزوم.